fot. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego)

W niedzielę w Krakowie zmarł Jerzy Trela, aktor teatralny i filmowy# oraz profesor i były rektor krakowskiej Akademii Sztuk Teatralnych. Miał 80 lat. Zagrał około 350 ról.

Jerzy Trela urodził się 14 marca 1942 roku w podkrakowskich Leńczach w rodzinie kolejarzy. Sam również miał być kolejarzem, ale trafił do Liceum Plastycznego w Krakowie. Potem zaczął pracować w Teatrzyku Lalkowym przy nowohuckim Teatrze Ludowym jako scenograf i aktor-lalkarz. Zaproszony do współpracy przez Zofię i Władysława Jaremów pracował w założonym przez nich Teatrze Lalki i Maski "Groteska". Pod wpływem Zofii Jaremowej oraz kolegów z "Groteski" zdał egzamin do krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. Jeszcze w czasie studiów związał się z powstającym wówczas Teatrem STU. Zagrał tam rolę samozwańczego radcy Popryszczyna w "Pamiętniku wariata" według Mikołaja Gogola. Przedstawienie to zdobyło pierwszą nagrodę na międzynarodowym festiwalu teatralnym w Erlangen w RFN w 1966 roku. Po studiach, w 1969 roku, zaangażował się do Teatru Rozmaitości (dzisiejszej Bagateli) w Krakowie, gdzie zagrał m.in. role Płatona Kowalewa w adaptacji opowiadania Mikołaja Gogola "Nos" (1969, reż. Jan Łukowski) i Gołubkowa w "Ucieczce" Michaiła Bułhakowa (1969, reż. Halina Gryglaszewska).

Od 1970 roku do stycznia 2014 był związany z Narodowym Starym Teatrem w Krakowie. W przedstawieniach Jerzego Jarockiego, Konrada Swinarskiego, Andrzeja Wajdy, Kazimierza Kutza i Krystiana Lupy grał role od epizodów po bohaterów pierwszego planu, role, które należą do największych osiągnięć polskiego aktorstwa. Najpierw Jerzy Jarocki zobaczył w nim aktora charakterystycznego, o zdolnościach do deformacji. Zagrał więc Czeladnika w "Szewcach" (1971) i przewrotnego Agenta Murdel-Bęskiego w "Matce" (1972). Czytaj więcejPotem przyszły wielkie role w przedstawieniach Konrada Swinarskiego "Dziadach" (1973) i "Wyzwoleniu" (1974), które zasługują niewątpliwie na miano wybitnych. W "Warszawiance" Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Henryka Tomaszewskiego (1976) przejmująco zagrał Starego Wiarusa. Kontynuował współpracę z Jerzym Jarockim w takich przedstawieniach, jak: "Rewizor" Mikołaja Gogola (1980), "Mord w katedrze" Thomasa S. Eliota (1982) i "Życie snem" Calderona (1983). W "Portrecie" Sławomira Mrożka (1988) stworzył postać Anatola.

W latach 1998-2000 Jerzy Trela występował na scenie Teatru Narodowego. Zagrał w dwóch przedstawieniach Jerzego Grzegorzewskiego według dramatów Stanisława Wyspiańskiego: w "Sędziach" (1999) - piękną rolę starego Żyda, Samuela (powtórnie, gdyż w 1995 roku zagrał tę rolę w Teatrze TV) i Czepca w "Weselu" (2000). W 2002 roku przejmująco wykreował postać Prospera w "Morzu i zwierciadle" na motywach poematu Wystana Hugh Audena, kolejnej inscenizacji Grzegorzewskiego. Miał w swoim dorobku ponad 140 ról w Teatrze TV. Zagrał m.in. Komendanta w głośnym, naturalistycznym obrazie wojny - "Do piachu" Tadeusza Różewicza (1990) oraz Stalina w przedstawieniu pod tym samym tytułem w sztuce Gastona Salvatore.

Spośród wielu ról filmowych Jerzego Treli na szczególne wyróżnienie zasługuje kilkanaście, m.in. Natan - syn karczmarza Samuela w filmowej wersji "Sędziów" według dramatu Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Konrada Swinarskiego z 1974 roku, Radziwiłł Mikołaj Czarny w serialu telewizyjnym "Królowa Bona", Jan w "Aniele w szafie" (1987), Sztygar Grela w "Magnacie" (1986), Pan Bronek w filmie "Trzy kolory. Biały" (1993), Józef w "Autoportrecie z kochanką" (1996), przywódca strajku w Kopalni Wujek w filmie "Śmierć jak kromka chleba" (1994), Podkomorzy w "Panu Tadeuszu" (1999) i Chilon Chilonides w "Quo Vadis" (2000). W ostatnich latach na dużym ekranie zagrał m.in. w Szymona Skibę w "Idzie" Pawła Pawlikowskiego (2013) oraz Leona Wilczura w "Ziarnach prawdy" (2015) i Alberta Kukułkę w "Ciemno, prawie noc" (2019) Borysa Lankosza.

Jerzy Trela był wielokrotnie nagradzany i odznaczany, w 2005 r. otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis oraz Nagrodę Ministra Kultury w dziedzinie teatru, a w 2011 został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Materiał: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Powrót Drukuj

LOKALNY HIT

Zaproszenia

4,00 zł PLN

Zezwolenie na transport odpadów

od 2000PLN

Budowa magazynów

Metodyka prowadzenia instruktażu stanowiskowego

49PLN

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego

od 500PLN

Analiza stanu bhp w firmie

od 50PLN

Szkolenia bhp wstępne

od 30PLN

Zadaj pytanie

20PLN