100 lat Polskich Lasów Państwowych. Rozporządzenie z 1924 roku

Wizyta prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w siedzibie Szwadronu Przybocznego Prezydenta Rzeczypospolitej przy ulicy 29 Listopada w Warszawie. fot. NAC (źródło: lasy.gov.pl)
W tym roku Lasy Państwowe obchodzą stulecie# swojego istnienia. 28 czerwca 1924 r., prezydent Stanisław Wojciechowski podpisał rozporządzenie, które stanowiło podwaliny pod powstanie przedsiębiorstwa „Polskie Lasy Państwowe”
Po odzyskaniu niepodległości i zakończeniu działań wojennych konieczność utworzenia centralnego zarządu polskich lasów stała się paląca.
Pierwszym aktem prawnym odnoszącym się do przyszłych Lasów Państwowych był Dekret Naczelnika Państwa z 16 stycznia 1919 r. w sprawie organizacji urzędów ochrony lasów. Miesiąc później uchwała Sejmu zobowiązuje lasy państwowe do dostarczania na odbudowę kraju 30 proc. drewna użytkowego z corocznych etatów rębnych. W 1923 r. kontyngentem tym obciążono lasy prywatne (była to ustawa zwana „daniną lasową"). W styczniu 1920 r. powstają cztery dyrekcje LP: poznańska, toruńska, bydgoska i gdańska, a w listopadzie: warszawska, radomska, siedlecka i lwowska. Na powstanie przedsiębiorstwa zarządzającego polskimi lasami trzeba było czekać aż do 1924 r.
Dz.U. 1924 nr 56 poz. 570 – pod takim numerem znajdziemy dokument nazwany: „Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 28 czerwca 1924 r. o statucie przedsiębiorstwa „Polskie Lasy Państwowe". Nowe przedsiębiorstwo miało zrzeszyć wszystkie grunty leśne w zarządzie państwa. Prace prawne poprzedzone były pracą organizacyjną leśników, nadzorowaną przez Jana Miklaszewskiego. Ten wybitny leśnik od 1918 r. pełnił funkcje przy Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Rządowych. W tym czasie stworzył wiele instrukcji służbowych państwowej administracji leśnej, co było podwalinami pod powstanie Lasów Państwowych. Z tego powodu Miklaszewskiego nazywają „Piłsudskim dla lasów”.
Należy zaznaczyć, że wymieniony akt prawny ukazał się cztery dni później nie jako uchwała sejmowa, ale rozporządzenie prezydenta w ramach przyznanych przez Sejm rządowi Władysława Grabskiego nadzwyczajnych uprawnień w związku z podjętym przez niego planem przeprowadzenia reformy walutowej i uzdrowienia finansów państwa. W programie oszczędnościowym rządu bardzo ważną pozycję zajmowały Lasy Państwowe.
Według planu finansowego Ministerstwa Skarbu na lata 1924 i 1925, dołączonego do ustawy o naprawie skarbu państwa, dochody z lasów państwowych miały stanowić ponad 1/3 całości dochodów ze wszystkich przedsiębiorstw państwowych.
Projekt komercjalizacji lasów państwowych został wprawdzie we wstępnej fazie uzgodniony między resortem rolnictwa a Związkiem Zawodowym Leśników jako reprezentacją społeczności leśników. Kolejna jednak zmiana na stanowisku ministra rolnictwa spowodowała zasadniczy zwrot w polityce resortu w kierunku niekorzystnym dla Lasów Państwowych. Na zjeździe delegatów ZZL w sierpniu 1923 r. Adam Loret, delegowany wcześniej do pertraktacji z ministrem rolnictwa w sprawie projektowanych reform w lasach, oświadczył, że niestety „chwila pomyślna minęła”. „O ile rząd poprzedni – mówił dalej – stał na stanowisku wydzielenia przedsiębiorstw państwowych w oddzielne jednostki administracyjne, których gospodarka opierałaby się na pewnej autonomii, o tyle obecne zmiany mają iść w kierunku oszczędności – z gruntu fałszywym”.
Należy dodać, że już od około roku równolegle rozważany był rządowy projekt poddania okręgowych zarządów lasów państwowych wojewodom w celu osiągnięcia inną drogą tego samego celu. Okręgowym zarządom miano pozostawić swobodę działania jedynie w „sprawach o charakterze ściśle zawodowym”, natomiast wojewodom miał być „zapewniony wpływ na kontrakty dzierżawy, kontrakty sprzedaży i wyrębu drzewa w Lasach Państwowych.
Związek Zawodowy Leśników rozpoczął szeroko zakrojoną akcję zmierzającą do zmiany statutu oraz rozciągnięcia nad powołanym przedsiębiorstwem kontroli fachowej. W akcji tej Zarząd Główny poparły wszystkie oddziały i koła terenowe. Głównym powodem spontanicznego działania był fakt, że według postanowień statutu wszyscy pracownicy leśnej administracji mieli otrzymać wymówienia i zostać zatrudnieni jako pracownicy kontraktowi, a ponadto statut nie uznawał gajowych za pracowników umysłowych. Akcję związek prowadził w prasie, publicznych wystąpieniach, w postaci rezolucji przedkładanych marszałkom Sejmu i Senatu, klubom poselskim i posłom, premierowi i prezydentowi.
Dzięki temu jesienią 1924 r w Sejmie został zgłoszony wniosek 18 posłów. Napisano w nim, że „nowa organizacja zdąża w kierunku błędnego systemu polityki i gospodarki leśnej, pozbawiającej państwo wpływu na regulowanie cen, racjonalny rozdział Stanisław Kaczkowski Józef Zagórski produkcji na rynku wewnętrznym”.
Ostatecznie 30 grudnia 1924 r. prezydent wydał rozporządzenie o organizacji administracji lasów państwowych, jako odrębnej gałęzi administracji państwowej, przez którą minister rolnictwa i dóbr państwowych miał sprawować nadzór, to jest poprzez dyrekcje lasów państwowych i nadleśnictwa, podano tam również zasady gospodarki w tych lasach. Jednocześnie Prezydent RP anulował swe czerwcowe rozporządzenie dot. lasów państwowych. W ten sposób rząd wycofał się z próby komercjalizacji lasów państwowych. Nie udało się jednak przywrócić poprzedniego statusu prawnego pracowników leśnictwa. Prawny i gospodarczy model polskiego leśnictwa ukształtował się w ciągu kilku następnych lat. W latach 30. XX w. pierwszy dyrektor Lasów Państwowych, Adam Loret, nakreślił wizję funkcjonowania organizacji. Według niej las pełni wiele różnorodnych funkcji, a produkcja drewna jest tylko jedną z nich. Przedsiębiorstwo „Polskie Lasy Państwowe” stało się też jednym z gwarantów reform ekonomicznych wprowadzonych przez premiera i ministra skarbu Władysława Grabskiego. Polskie drewno było eksportowane do ponad 20 krajów, a pod względem wartości było na pierwszym miejscu, przed węglem i naftą.
To właśnie do tradycji lat 30. odwołuje się Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach, która - z późniejszymi zmianami – reguluje obecnie status prawny Lasów Państwowych. Ustawa ta wyzwoliła prorynkową transformację w Lasach Państwowych. Ostatecznie odeszły one od modelu typowego dla wielkich, „samowystarczalnych”, socjalistycznych przedsiębiorstw państwowych. Z molocha zatrudniającego w 1990 r. 104 tys. ludzi Lasy Państwowe przeobraziły się w nowoczesną firmę z niespełna 26 tys. pracowników pod koniec 2016 r. Ci, którzy odeszli z LP, w większości założyli własne firmy świadczące usługi leśne, liczące się na lokalnych rynkach pracy.
Źródło: lasy.gov.pl
Czytaj również
- Grypa nie odpuściła. 100% wzrost zachorowań u dzieci i dorosłych
- 19% pracowników bierze lewe L4. Podczas gdy, aż 62 proc. choruje i pracuje
- Zaczyna się okres zimowego szaleństwa. Jak bezpiecznie spędzić ferie zimowe?
- Ruszył nowy rok szkoleniowy. Przed Terytorialsami wiele wyzwań
- Fundacja DKMS podsumowała rok. Nowi dawcy szpiku
Dodaj komentarz
LOKALNY HIT
Walentynki. Idealny moment, by zakochać się w zupełnie nowych smakach

Nieistotne czy tegoroczne walentynki planujemy spędzić #w parze, czy samotnie – ważne, aby tego dnia znaleźć czas na delektowanie się tym, co lubimy najbardziej. Święto zakochanych to także doskonała okazja by spróbować czegoś, na co do tej pory brakowało nam odwagi lub sprzyjających okoliczności. Być może zakochamy się w zupełnie nowych smakach, a z niektórymi składnikami lub przyprawami zwiążemy się na długie lata.
(czytaj więcej)Grypa nie odpuściła. 100% wzrost zachorowań u dzieci i dorosłych

W nowym roku grypa nie odpuściła – 100% wzrost zachorowań# u dzieci i dorosłych W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach europejskich, mamy do czynienia – nie bójmy się tego nazwać – z epidemią grypy. Tylko w przychodniach enel-med w styczniu odnotowaliśmy 100% wzrost (w porównaniu do grudnia ubiegłego roku) liczby pacjentów, u których zdiagnozowano zakażenia wywołane tym wirusem. I mówimy tutaj zarówno o osobach dorosłych jak i dzieciach.
(czytaj więcej)Renta wdowia. Na co zwrócić uwagę przy wypełnianiu wniosku?

Ponad 288 tys. seniorów złożyło już wniosek #do ZUS o tzw. rentę wdowią. W województwie kujawsko-pomorskim zarejestrowano 19,2 tys. takich wniosków. Połączone świadczenia będą mogły być wypłacane od lipca tego roku, a na złożenie wniosku pozostało jeszcze pół roku. Zakład wskazuje, na co warto zwrócić szczególną uwagę przy wypełniania wniosku o „rentę wdowią”.
(czytaj więcej)NaszEauto. Do 40 tys. zł dopłaty do zakupu samochodu elektrycznego

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej# (NFOŚiGW) oraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) zapowiadają start programu „NaszEauto”. Na dopłaty do zakupu samochodów elektrycznych przeznaczone zostanie 1,6 mld zł. Maksymalna kwota wsparcia wyniesie nawet 40 tys. zł.
(czytaj więcej)
Komentarze (4) Zgłoś naruszenie zasad
Kwaśniewska , w dniu 30-06-2024 11:06:12 napisał:
odpowiedz
Leśnik, w dniu 30-06-2024 19:05:03 napisał:
odpowiedz
polak, w dniu 01-07-2024 10:01:12 napisał:
odpowiedz
, w dniu 01-07-2024 11:25:23 napisał:
odpowiedz
Uwaga! Internauci piszący komentarze na portalu biorą pełną odpowiedzialność za zamieszczane treści. Redakcja zastrzega sobie jednak prawo do ingerowania lub całkowitego ich usuwania, jeżeli uzna, że nie są zgodne z tematem artykułu, zasadami współżycia społecznego, a także wówczas, gdy będą naruszać normy prawne i obyczajowe. Pamiętaj! -pisząc komentarz, anonimowy jesteś tylko do momentu, gdy nie przekraczasz ustalonych zasad.
Komentarze pisane WIELKIMI LITERAMI będą usuwane!